Xu hướng thu 2012: Phim kinh dị dành cho trẻ em

Bây giờ bất cứ gì mà có yếu tố siêu nhiên thì cũng nóng, nóng. Với thây ma sống, quái vật, ma cà rồng và người sói làm tiền đáng kể người lớn lẫn bọn trẻ choai choai, không ngạc nhiên khi ta thấy hiệu ứng này xuống đến khán giả nhí. Rốt cuộc, bọn trẻ đang bị tấn công dồn dập bởi những hình ảnh và hàng hóa ăn theo của những thứ chúng không được xem, nhưng rất muốn xem, đặc biệt là khi bố mẹ hay anh chị lớn hơn của chúng mê muội những thứ đó. Những hãng phim và nhà làm phim khôn ngoan đã nhận ra rằng bộ phận khán giả nhỏ tuổi hơn cũng thích những câu chuyện ma quái dành riêng cho chúng vậy.



Tất nhiên, “phim kinh dị thiếu nhi” không phải là ý tưởng mới. Goosebumps đã từng khiến bọn nhóc rùng mình từ những năm 90, còn những phim hoạt hình như Aaahh!!! Real Monsters, Beetlejuice và Monster Tails sung sướng sử dụng yếu tố kinh dị để gây cười. Hồi xưa, ta có phim truyền hình The Abbott and Costello, The Addams Family và The Munsters đem cái sợ đến cho bọn nhóc. Bọn nhóc tì lúc nào chả thích những câu chuyện ma quái, nhưng văn hóa của chúng ta thường định đoạt rằng vậy là không thích hợp rồi mới nhún vai, làm mới lại, và trả yếu tố thú vị siêu nhiên về cho bọn nhỏ.

Mùa thu năm nay, “phim kinh dị dành cho khán giả nhí” sống lại không chỉ trong một, mà là ba phim hoạt hình: ParaNorman, Hotel Transylvania, và Frankenweenie. Với nhiều người, những phim này có thể là nhập môn kinh dị đáng sợ. Nhưng với bọn nhóc tì, chúng sẽ còn muốn có thêm nhiều phim nữa. Không khó hình dung sẽ có một vài phần tiếp theo, cũng như cá tá phim bắt chước.

Nhưng mà thôi đừng có tính xa quá. Cùng điểm qua ParaNorman, Hotel Transylvania và Frankenweenie trước đã. Xem như những phim này thành công liền tù tì nhau, Film.com quyết định phân tích xu hướng mùa phim thu năm nay. Từng phim đó có đặc điểm gì? Nhắm vào lứa tuổi nào? Phim nào sẽ lại là thành công của Tim Burton?

ParaNorman (phát hành ở Mỹ ngày 17/8)


Câu chuyện: Norman (do Kodi Smit-McPhee lồng tiếng) nhìn thấy được người chết. Tất nhiên điều này khiến cậu không được bạn bè trang lứa ưa thích, cho đến khi cậu lãnh sứ mạng giải cứu thành phố trước cuộc xâm lăng của thây ma sống và một lời nguyền cổ xưa.

Phim do Chris Butler (tác phẩm đầu tay) và Sam Fell, đã chỉ đạo The Tale of Desperaux, và Flushed Away, đồng đạo diễn.

Đây là phim hoạt hình stop-motion, một điều thú vị trong kỷ nguyên hoạt hình vi tính bây giờ. Do Laika, công ty đứng sau Coraline và The Corpse Bride sản xuất, ParaNorman lập tức có tiếng vì phong cách lạ thường. Phim bị nhầm lẫn là phim của Tim Burton/Henry Selick vì mang âm hưởng rất gần với tác phẩm của hai vị này. Ồ, và là phim 3D.

Phim tự hào có dàn diễn viên lồng tiếng nổi danh. cùng với McPhee là John Goodman, Anna Kendrick, Christopher Mintz-Plasse, Leslie Mann, Jeff Garlin, và Casey Affleck.

Với lịch phát hành ngay thời điểm giao mùa hè sang thu, ParaNorman chiếm vị trí thượng phong để thu hút khán giả nhí sắp đi học trở lại, biến câu chuyện về một cậu bé bị ghẻ lạnh thành một câu chuyện hoàn hảo cho tâm trạng của bọn nhóc.

ParaNorman thiên về thiếu nhi từ 10 trở lên. Khán giả nhỏ hơn có thể thấy nhiều hình ảnh đáng sợ, và câu chuyện quá kinh khiếp. Người lớn sẽ tìm thấy vô số phim kinh dị liên quan để giải trí.

Hotel Transylvania (phát hành ở Mỹ ngày 28/9)


Câu chuyện: Bá tước Dracula là chủ và điều hành Khách sạn Transylvania, nơi trú ẩn/nghỉ dưỡng cho quái vật khắp thế giới. Ông ta tìm cách giữ cho những kẻ có năng lực siêu nhiên này (nhất là con gái ông ta, Mavis) an toàn trước con người. Nhưng chốn tôn nghiêm của ông bị một du khách con người tên Jonathan xâm chiếm, anh chàng này lập tức phải lòng Mavis.

Đây là phim hoạt hình vi tính duy nhất trong số ba phim, nhưng cũng ở định dạng 3D.

Mặc dù hào nhoáng và thân thiện với trẻ em, Hotel Transylvania tự hào về giòng dõi lập dị. Phim do Gendry Tartakovsky, thiên tài hoạt hình đằng sau Samurai Jack, đạo diễn. Một trong số biên kịch là Robert Smigel của Saturday Night Live, Saturday TV Funhouse và Triumph the Comic Dog.

Sony đã trình chiếu Hotel tại ConmicCon San Diego tạo ra những tin tức lấp lánh và nhiều bàn tán xôn xao. Nhưng liệu sự bàn tán xôn xao này có chuyển ra thế giới bên ngoài ComicCon không?

Hotel Transylvania có yếu tố hài hước, phong cách hoạt hình trìu mến và cốt chuyện nhẹ nhàng. Phim nhắm vào đám đông con nít, nên dễ bán rộng rãi, đại trà hơn.

Phim tự hào về dàn diễn viên nổi tiếng gồm Adam Sandler (Dracula), Andy Samberg (Jonathan), Selena Gomez (Mavis), Kevin James (Frankenstein), Jon Lovitz (Quasimodo), Cee Lo Green (Murray the Mummy), Steve Busemi (Wayne the Werewolf), David Spade (Griffin the Invisible Man), và Molly Shannon (Wanda the Werewolf).

Frankenweenie (phát hành ở Mỹ ngày 5/10)


Câu chuyện: Sau cái chết yểu của chú chó yêu, Sparky, Victor khai thác sức mạnh của khoa học để đem chú chó trở về với cuộc sống. Cậu tìm cách giấu chú chó được cải tử hoàn sinh này, nhưng Sparky cứ ra ngoài, và phá phách trong thành phố.

Phim là bản làm lại một phim ngắn hồi năm 1984 của Tim Burton do chính ông đạo diễn. Chỉ cái tên Burton thôi cũng thu hút cả đống người lớn lẫn trẻ mới lớn, đảm bảo cho phim thành công dù bọn nhóc có lảng ra.

Về mặt thị giác, phim này nổi bật nhất trong ba phim. Không chỉ là hoạt hình stop-motion, mà còn là phim đen trắng. Cũng 3D.

Nhiều diễn viên thường xuyên của Burton có trong dàn diễn viên lồng tiếng, gồm Winona Ryder, Catherine O’Hara, Martin Landau và Christopher Lee.

Frankenweenie hoàn toàn thiên về thiếu nhi trên 10 tuổi. Chuyện phim có thể hơi khó nuốt với bọn nhóc tì, nhưng phong cách thì trìu mến hơn là đáng sợ. Khán giả cũng sẽ hết sức mê mẩn vì Sparky mà không nhận ra chú chó này là chắp vá từ nhiều con chó đã chết khác.

Phim cũng có ngày phát hành tốt nhất trong cả ba: ngày 5/10, vừa đúng dịp Halloween. Tặng phẩm hiếm có này cũng không phải là một phim kinh dị xếp loại R.

Như với tất cả phim của Burton, Frankenweenie sẽ thu được vô khối tiền từ vật phẩm ăn theo. Những chiếc áo thun sắp diễu hành để quảng bá cho phim này.

Bản tái sinh Frankenweenie của Tim Burton là một câu chuyện riêng tư

Âm thanh của các nhạc cụ đồng và khí rung lên với tiếng kèn hân hoan, vang vọng cả hành lang và xung quanh hội trường, nơi đó Tim Burton yên vị trong một gian triển lãm di động dành cho phim mới Frankenweenie (phát hành ở Việt Nam với tựa Chó ma nhà Frankenstein) của ông. Khi tiếng nhạc đã quá lớn không ngó lơ được nữa, Burton đáp nhanh: “Hy vọng bạn không phiền, tôi đang diễn tập với ban nhạc mới của mình. Up With People.”*

Đây là hoàn cảnh nguy hiểm của việc quảng bá một phim tại nơi vui vẻ nhất trần gian. Vào một chiều chủ nhật oi ả, Burton đang tiếp nhận câu hỏi tại công viên California Adventure của Disney về phim hoạt hình stop-motion mới nhất của ông, một bản phim dài chỉnh sửa từ phim ngắn ông làm năm 1984. Bộ phim 3D trắng đen này giữ nguyên ý chính: một cậu bé miền quê mượn ý tưởng từ nhà bác học điên nổi tiếng của Mary Shelley để hồi sinh chú chó bull terrier Sparky yêu dấu sau khi chú này bị xe hơi húc phải.


Frankenweenie chứa đựng nhiều nét tôn trọng những phim quái vật cổ điển – những tác phẩm được hãng Universal sản xuất hồi thập niên 1930, phim kinh dị hơi hướm khoa học thập niên 1950; thậm chí còn có nhân vật Dracular của Christopher Lee trong một phim của hãng Hammer Film ở Anh vào làm diễn viên khách mời.

Nhưng nhìn xuống những bản sao be bé trong buổi triển lãm “Nghệ thuật trong Frankenweenie” – bản sao máy chơi đĩa, đồ trang trí Giáng sinh và chùm nho bằng nhựa nhựa vung vãi giữa các bản thảo và hình mẫu – Burton đảm bảo đã chỉ ra rằng những ám chỉ dành cho “con mọt” điện ảnh chỉ để tô điểm cho một câu chuyện rất riêng về việc “tiêu hóa” nỗi đau và đối mặt với mất mát.

“Tôi từng là một cậu bé,” Burton, 54 tuổi, nói về sự đầu tư cá nhân vào câu chuyện này. “Tôi từng có một chú chó. Phim dựa trên mối quan hệ thanh khiết đầu tiên đó. Vô điều kiện, tình đầu là thế. Nó cũng bị thứ gọi là bệnh sốt ho – họ nói nó chẳng sống được bao lâu, nhưng rốt cục nó cũng sống được khá dài, nhưng luôn có một bóng ma treo lơ lửng. Bạn còn nhỏ, bạn không thực sự hiểu, nhưng đó là nơi cả bộ phim này đâm chồi.”

Frankenweenie có gần hết cả bộ sậu đã song hành cùng các tác phẩm của Burton, dù cộng sự thường xuyên của ông là Johnny Depp lại vắng mặt trong dàn diễn viên lồng tiếng một cách đáng ngờ. Bộ phim lật giở từ góc nhìn của một cậu bé lạc lõng đáng yêu tên Victor Frankenstein (Charlie Tahan lồng tiếng), lại một nhân vật trong chuỗi chính diện bị hiểu lầm do Burton mơ ra, người ngụ trong vùng đầy tương phản của những người bơ vơ và kỳ quặc.

Đường nét trên gương mặt và lựa chọn trang phục của Victor gợi nhớ về những nhân vật như Jack Skellington (“Tôi có phong cách vẽ rất giới hạn”, Burton nói), và cậu ta có chung gu vô ý gây họa của vị vua bí ngô này."


Một cậu bé cô độc – dù không hẳn buồn phiền – tên Victor dành thời gian nghiên cứu và chơi đùa cùng người bạn thân nhất của cậu, Sparky. Cậu tìm thấy đồng minh nơi người thầy chuyên nhấn vào phụ âm dạy môn khoa học Rzykrusi của mình, ông chỉ trong một bài giảng đã vô tình cho Victor ý tưởng hồi sinh chú chó của cậu sau khi xảy ra bi kịch.

Chẳng mấy chốc, những đứa trẻ khác trong khu phố, đang hứng chí tạo dấu ấn của riêng mình tại hội chợ khoa học sắp tới, đang dùng điện theo cách Benjamin Franklin chưa hề dự định, và không lâu sau đó một đội quân quái vật đe dọa thị trấn. Burton cho biết ông thích ý tưởng một đàn các sinh vật khác thường ở cùng trong một câu chuyện như là cách để kéo dài bộ phim ngắn một cách tự nhiên.

“Tất cả những nhân vật và ký ức khác đó cùng cấu trúc này tạo cảm giác đây là một bộ phim khác, một bộ phim hoàn chỉnh chứ không phải dạng phim thêm thắt cho có,” ông nói. “Phim chỉ lấy câu chuyện nền và dạng như mở rộng ra.”

Thị trấn New Holland của Victor rõ ràng là thế thân cho quê nhà Burbank của Burton, dù đó chỉ là một vùng ngoại ô nước Mỹ tồn tại trái thời. Cha Victor là nhân viên du lịch và mẹ ở nhà mang giày cao gót đeo chuỗi ngọc trai khi nướng bánh và hút bụi. Họ đều yêu thương con trai, dù không hiểu cậu là mấy.

Cảm giác về gia đình hạt nhân được thể hiện hoàn toàn đúng nghĩa trong khối hộp hình chữ nhật lớn tại triển lãm chứa một mô hình nhà bếp chi tiết đáng sợ. Cánh cửa lò nướng mở hờ trong lúc mẹ của Victor đứng ở bàn bếp, chồng bà, đứa con trai và một Sparky còn sống đang sủa ngồi quanh bàn. Có nam châm dính trên tủ lạnh, một kệ đựng dao hình vịt đậu trên bàn, một ly nước màu cam sáng, chắc là Tang, trước mặt Victor.

Vệt màu đó là số ít trong toàn khu triển lãm gồm ba cảnh cụ thể toàn được dựng trên chuỗi sắc xám – căn bếp, phòng học khoa học của Victor và căn gác nơi cậu tiến hành các thí nghiệm gây tranh cãi của mình. Bên cạnh một phiên bản tái tạo bàn làm việc của Burton, hoàn chỉnh nhờ một kính gọng đen trên các trang kịch bản, còn có bản phác họa nhân vật, hình chụp và nhiều maquette – các chú rối được dùng trong lúc quay để mang câu chuyện ra đời thực.


Frankenweenie được quay trong vòng mười năm rưỡi trong một nhà kho ở Đông London, gần nơi xây dựng sân vận động Olympic vừa mới xong. Khoảng 200 con rối – gồm 16 con Sparky (tám lúc sống, tám lúc chết), 14 Victors và những như Edgar (Atticus Shaffer lồng tiếng), Elsa Van Helsing (Winona Ryder lồng tiếng) và Weird Girl (Catherine O’Hara lồng tiếng, cô cũng chịu trách nhiệm cho nhân vật mẹ của Victor) – được sản xuất để quay.

Burton tái hợp với nhà sản xuất Allison Abbate và đạo diễn hoạt hình Trey Thomas, cả hai đều từng làm việc với những dự án stop-motion trước đây của nhà làm phim này, A Nightmare Before Christmas và Corpse Bride.

Dù stop-motion đang là mốt thời thượng – Frankenweenie là phim thứ ba dạng này ra mắt trong vòng ba tháng gần đây, theo sát phim hài về xác sống ParaNorman (ra mắt ở Việt Nam với tựa Giác quan thứ sáu của Norman) của Laika Studio và một phiên bản tiếng Anh phim của Cộng hòa Czech Toys in the Attic – vẫn khó để đạt đến trình điêu luyện trong mảng nhỏ này của thế giới hoạt hình. Phải có tính kiên nhẫn; nhà làm phim đôi khi mất một tuần để hoàn thành mỗi một cảnh quay.

Kỹ thuật cao tay ấn của bộ ba này khiến họ dễ chuyển thể ý tưởng của Burton ra màn ảnh thực tế hơn, điều đặc biệt quan trọng với phim này, ông nói. Toàn bộ phim được lọc qua lăng kính kỷ niệm về người và nơi chốn của ông, dù người viết kịch bản là một đồng nghiệp lâu năm khác của Burton, John August (từng làm Big Fish, Charlie and the Chocolate Factory, Corpse Bride).

“Có ít phim xuất hiện nhiều trong tâm trí tôi, như [Edward] Scissorhands hay phim này hay Nightmare, tôi cảm giác đã biết phim là như thế nào để khi làm việc với biên kịch đôi khi sẽ giúp xác nhận hoặc mổ xẻ phim ra,” Burton nói. “Bàn thảo việc gì đó thật hay… Đồng thời, vì tôi hơi khép kín, thỉnh thoảng có chút liên kết với thế giới bên ngoài cũng tốt.”


Trước khi khép lại lịch trình quốc tế của mình, “Nghệ thuật trong Frankenweenie” sẽ hoàn thành việc viếng thăm bảy nước – Tây Ban Nha, Pháp, Anh, Nhật, Mexico, Canada và Mỹ. Burton lạc quan rằng chuyến trưng bày sẽ mở cửa vào lĩnh vực nghệ thuật dùng xúc giác đã thuyết phục được ông những ngày đầu nhờ vào những nỗ lực tiên phong của Ray Harryhausen và Willis O’Brien.

“Tôi thích phim hoạt hình Disney, tuyệt vời, tính nghệ thuật thật tuyệt và tất cả, nhưng tôi nghĩ phim của Harryhausen mới là nhất… có gì đó trong sức mạnh của chiều thứ ba và giá trị thủ công của nó, thậm chí khi chỉ được hiểu sơ sài. Vẫn có một mãnh lực trong đó.”

Có lẽ niềm đam mê của Burton đã truyền cho Frankenweenie một nguồn năng lượng sáng tạo mới. Sau khi phim công chiếu tại Fantastic Fest ở Austin, Texas, trang Indiwire đã miêu tả phim là “sự phục hồi phong độ mãnh liệt” của nhà làm phim này, khi tác phẩm khác do ông đạo diễn trong năm 2012 từ vở kịch truyền hình nổi tiếng Dark Shadows thua thảm trước các nhà phê bình.

Ở thời điểm này của sự nghiệp, ông đã trở nên phần nào chai sạn với đón nhận của giới phê bình, dù tích cực hay tiêu cực, dành cho phim của mình, dù Burton nói ông vẫn thấy “khá dễ bị tổn thương” khi một phim mới sắp ra rạp. “Tôi không thực sự đọc hết các bài viết. Trong đời tôi đã có nhiều bài [bình luận] thật tốt và thật tệ. Cứ xem như thế này. Tôi biết chuyện gì đang diễn ra, tôi biết ý chung là gì. Tôi từng có những tác phẩm được bình luận tốt rồi chẳng ai đi xem và những bài [tệ] nhưng kiếm được ối tiền. Bạn thực sự chẳng thể dự đoán điều gì cả.”


Về dự định sắp tới, Burton chưa sẵn sàng cho biết, chỉ lịch sự đẩy qua bên những câu hỏi về nhiều dự án ông có liên quan. Còn vài buổi phỏng vấn phải hoàn thành trước khi Frankenweenie ra mắt ở Los Angeles, Burton có vẻ giống một cái đầu sáng tạo cần nghỉ ngơi. Những năm gần đây ta đã chứng kiến ông sản xuất một lượng tác phẩm đáng kể với tốc độ sái cả cổ, và ông đã sẵn sàng giảm tốc.

Khoảnh khắc này có thể cũng tốt để tạm dừng. Frankenweenie là một bức thư tình kỳ lạ gửi dành cho quá khứ và những trải nghiệm ở Burbank của Burton mà có thể ông không muốn có lại nhưng lại là những gì đã định hình con người ông.

“Nơi xuất thân, tôi không nghĩ mình muốn sống ở đó lần nữa, nhưng tôi cũng sẽ không thay đổi gì vì đó là một phần của bản thân mình,” Burton nói. “Bạn phải yêu nó ít nhiều, có chút cảm xúc lãng mạn u tối với nó.”



* Up With People: tổ chức giáo dục quốc tế có sứ mạng bắc cầu vượt qua các rào cản văn hóa và tạo ra sự hiểu biết toàn cầu thông qua âm nhạc và dịch vụ của tổ chức - ND